Skip to main content

The Oldest Survival Dated Printed Book

အေဒီ1450က ရိုက်နှိပ်ခဲ့တဲ့
ဂူဒင်ဘတ်ရဲ့ သမ္မာကျမ်းစာကို ကမ္ဘာ့အစောဆုံးပုံနှိပ်စာအုပ်အဖြစ်
တကမ္ဘာလုံးက သိထားကြပါတယ်။
ဒါပေမယ့်သူ့ထက်အနှစ်600လောက်စောပြီးပေါ်ခဲ့တဲ့ပုံနှိပ်စာအုပ် ရှိသေးတယ်ဆိုတာ သိသူနည်းပါတယ်။

တရုပ်နိုင်ငံကန်ဆုပြည်နယ် ဒန်ဟောင်ဒေသဟာ ရှေးတုန်းက
တောင်မြောက်ပိုးလမ်းမတွေ လာဆုံတဲ့ ဂိုဘီသဲကန္တာရထဲကအိုအေစစ်မြို့လေးဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီမှာ လေးရာစုနဲ့ ဆယ့်လေးရာစုအတွင်းဗုဒ္ဓဘာသာအချက်အချာနေရာဖြစ်ခဲ့တဲ့"ိုဏ်ဂူတထောင်"လို့ခေါ်တဲ့နေရာ ရှိပါသည်။
သဲကျောက်ကမ်းပါးတွေမှာ လိုဏ်ဂူတွေရာနဲ့ချီထွင်းထုထားပြီး ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်တွေထားရှိသလို ရဟန်းတွေလည်း တရားထိုင်ကြပါတယ်။
အခုအခါမှာ တချို့ဂူတွေကတော့သဲတွေနဲ့ပိတ်ဖုံးနေကြပါပြီ။
1900
ပြည့်နှစ်လောက်က
အဲဒီဒေသမှာတရားအားထုတ်နေတဲ့ ရဟန်းတပါးဖြစ်သူ
Abbot Wang
က သူသီတင်းသုံး နေတဲ့ဂူကို သန့်ရှင်းရေးလုပ်ရာကနေ မထင်မှတ်ပဲ အဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ရတနာတခုကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
သူဟာမထင်မှတ်ပဲ ဂူနံရံက အကွဲကြောင်းတခု ကိုသတိပြုမိသွားရာကအဲ့ဒီ နေရာတဝိုက်ကိုသေသေချာချာရှင်း လိုက်တော့ အခန်းတခုရဲ့ဝင်ပေါက်ဖြစ်နေတာသိလိုက်ရပါတယ်။အဲဒီကနေမှ နံရံမှာ
မြူပ်ထားတဲ့ လျို့ဝှက်အခန်းငယ်တခု ရှိနေတယ်ဆိုတာကိုဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။နှစ်ရာပေါင်းများစွာ ဘယ်သူမှမဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သေးတဲ့ နေရာတခုကိုတွေ့လိုက်ရတာပါ။
အဲဒီ မဲမှောင်သွေ့ခြောက်နေတဲ့အခန်းကျဥ်းလေးထဲမှာ ကြမ်းပြင်ကနေအမိုးမျက်နှာကျက်ထိအောင် ဗုဒ္ဓကျမ်းစာ စာလိပ်တွေ အပြည့်အသိတ်ထည့်ထားတာ တွေ့ရပါတယ်။

ထောင်ချီတဲ့ စာလိပ်တွေကြားထဲမှာ ဆယ့်ခြောက်ပေ အရှည်ရှိတဲ့ အဝါရောင်စာလိပ်တခုဟာ တန်မင်းဆက်လက်ထက် အေဒီ868ခုနှစ်က သစ်သားဘလောက်တုံးအသုံးပြုပြီးဗုဒ္ဓရဲ့သုတ္တန်တခုကို ရိုက်နှိပ်ရေးသားခဲ့တဲ့ စာလိပ်တခုဖြစ်နေပါတယ်။
အများက Diamond Sutraလို့သိကြတဲ့ မဟာယာန ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းစာလာ Vajracchedikā Prajñāpāramitā Sūtra ကိုတရုပ်ဘာသာနဲ့ ပြန်ဆိုရေးသားထားတဲ့ စာဖြစ်ပါတယ်။

စာအုပ်မျက်နှာဖုံးမှာ
ရိုက်နှိပ်ထုတ်ဝေတဲ့ တရုပ်ခုနှစ်သက္ကရာဇ်ကိုဖော်ပြထားတဲ့အတွက် ခရစ်နှစ်အရ 868 ခုမေလ11 ရက်ဖြစ်တယ်ဆိုတာသိရပါတယ်။ ပုံနှိပ်ရေးသား စေခိုင်းခဲ့သူက Wang Jieဖြစ်ပြီး မိဘနှစ်ပါးကိုယ်စားဤကျမ်းကို ပုံနှိပ်ခဲ့ကြောင်းနဲ့လွတ်လပ်စွာဖြန့်ချီနိုင်ကြောင်းလည်းရေးထားပါတယ်။

1907ခုနှစ်မှာ
ဒီတွေ့ရှိမူအကြောင်းကိုကြားသိရတဲ့ ဗြိတိသျှ စူးစမ်းရှာဖွေသူ ရှေးဟောင်းသုတေသီ (အင်ဒီယာနာဂျုံးလို လူမျိုးဖြစ်မယ်)ဆာအော်ရယ်စတိန်းက အာဖဂန်နစ္စတန်၊ပါကစ္စတန်၊အိန္ဒိယကနေ တရုပ်အ နောက်ပိုင်းအထိ ပိုးလမ်းမအတိုင်း လျို့ဝှက်ခရီးကြမ်းနှင်လာပြီးရဟန်း တော် Wang ရှိတဲ့ဆီရောက်လာပါတယ်။
စတိန်း အနေနဲ့ Diamond Sutra ထဲမှာရေးထားတဲ့အကြောင်းတွေကို
အမှန်တကယ်စိတ်မဝင်စားေပမယ့်
အဲဒီစာအုပ်ရဲ့သမိုင်းတန်ဖိုးကြီးမားတာကိုကောင်းကောင်းသိပါတယ်။
Wang
ဘုန်းကြီးက သူ့ကို လျို့ဝှက်ဂိုဏ်ဂူထဲ ခေါ်ပြခဲ့ပါတယ်။အဲဒီလိုဏ်ဂူအခန်းကျဉ်းလေးထဲမှာ တရုပ်ဘာသာ တိဗက်ဘာသာနဲ့ ရေးထားတဲ့ကျမ်းစာတွေအပြင် ဟီဗရူးဘာသာနဲ့ရေးထားတဲ့ကျမ်း တွေပါ သူတွေ့ခဲ့ရတယ်။
သူက ကျောင်းအတွက်အလှူငွေနည်းနည်းပါးပါးထည့်ပြီးရသမျှစာလိပ်တွေ မသွားပါတယ်။စုစုပေါင်းသူယူသွားတဲ့ စာလိပ်တွေငါးထောင်ကျော်လောက်ရှိပါတယ်။
နောက်ဆုံးတော့ ဒီDiamond Sutra ကျမ်းစာလိပ်ဟာ British Library ကိုရောက်ရှိသွားပါတယ်။
(
ဒီစာကြည့်တိုက်ကလည်း တကမ္ဘာလုံးကခိုးရာပါ တိုက်ရာပါပစ္စည်းတွေကိုလက်ခံလားတော့မပြောတတ်ဘူး)

"လွန်ခဲ့တဲ့အနှစ်ငါးဆယ်လောက်က သမိုင်းတန်ဖိုးကြီးမားလှတဲ့Diamond Sutra စာအုပ်ကို ဗြိတိသျှလူမျိုးတယောက်ခိုးယူသွားလို့ ပြည်သူအများကအံတကြိတ်ကြိတ်ဖြစ်နေခဲ့ရတယ်" လို့ ပီကင်းစာကြည့်တိုက်က 1961 ခုနှစ်က ကျေညာခဲ့ပါသေးတယ်။
1930
မှာ
Wong Mou Lam
နဲ့ A. F. Price တို့က ဒီစာအုပ်ကို တရုပ်ဘာသာကနေ အဂ်လိပ်ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ပါတယ်။ဘာသာပြန်မှာ စာမျက်နှာငါးဆယ် ကျော်ရှိပါတယ်။
မူရင်းစာကကျစ်ကျစ်လျစ်လျစ်ရှိပြီး အဂ်လိပ်ဘာသာပြန်မှာလည်း စာလုံးရေခြောက်ထောင်လောက်ပဲရှိပါတယ်။
မူရင်းသုတ္တန်က ဗုဒ္ဓ နဲ့နောက်လိုက်ရဟန်း Subhutiတို့အချီအချစကားပြောခန်းပုံစံမျိုးရေးဖွဲ့ထားတာပါ။စာမှာ ဗုဒ္ဓက လောကရဲ့အစစ်အမှန်မဟုတ်တဲ့ထင်မှတ်မှားမူတွေကရုန်းထွက်ပြီး သစ္စာတရားရှာဖွေဖို့တိုက်တွန်းထားတာတွေ့နိုင်ပါတယ်။
စာမျက်နှာ53မှာ ဘာသာပြန်ထားတဲ့ စာပိုဒ်တခုကို မြည်းစမ်းကြည့်ပါ။

The Buddha said:
“Thus shall you think of all this fleeting world:
A star at dawn, a bubble in a stream;
A flash of lightning in a summer cloud,
A flickering lamp, a phantom, and a dream

Diamond Sutra ထဲမှာ လောကဟာမတည်မြဲ အစဥ်မပြတ်ပြောင်းလဲနေတယ်၊‌‌ ရေမျက်နှာထက်ခဏတက်တဲ့ ရေပွက်တခုသာဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ Buddha philosophyရဲ့ အဓိက messageကို ပေးထားတာ တွေ့ရပါတယ်။

 


Comments

Popular posts from this blog

ဓမ္မရာဇက ဘုရား

Damayazika Pagoda ဓမ္မရာဇက ဘုရားသည်ပုဂံမြို့ဟောင်းအရှေ့ပိုင်း ဖွားစောရွာတွင် တည်ရှိပါသည်။ ထိုဘုရားကို ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၁၉၈ တွင် နရပတိစည်သူမင်း က တည်ခဲ့ပါသည်။ ထိုဘုရားမှာမုဒ်ဦးငါးခု ပါရှိပြီး အောက်ခံ ပစ္စယံခုံလုံး ပဉ္စဂံပုံရှိခြင်းမှာအများအားဖြင့် စတုရန်းပုံရှိသော အခြားပုဂံဘုရားများနှင့်မတူပဲဤစေတီ၏ထူးခြားချက်တရပ်ဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်းပုဂံဘုရားများအနက် အမြင်လှပတင့်တယ်(သပ္ပယ်)ပြီး တည်ဆောက်ပုံအချိုးကျသော စေတီတဆူဖြစ်ပါသည်။ စေတီနှင့်ကပ်လျှက်အရပ်ငါးမျက်နှာ၌ ဘုရားကျောင်းဆောင်ငါးခုရှိပြီး ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော် ငါးဆူ ကိန်းဝပ်စံပယ်တော်မူနေပါသည်။ ဘဒ္ဒကမ္ဘာ၌ပွင့်ပြီးနှင့် ပွင့်လတ္တံ့ဘုရားများကိုရည်ညွှန်းပါသည်။ ခေါင်းလောင်းပုံ စေတီ၏အောက်ခြေ၌ ပဉ္စဂံပုံစံ ပစ္စယာသုံးဆင့် ရှိပြီး ပစ္စယာများ၏ဘေးဖက်တွင် ဗုဒ္ဓ၏ဘဝဖြစ်တော်စဉ် ၅၅၀နိပါတ်တော်လာပုံများကိုစာနှင့်တကွရေးထွင်းထားသည့် စဉ့်စိမ်းအုတ်ချပ်များ လက်ယာရစ်အတိုင်း ပတ်ပတ်လည်ကပ်ထားပါသည်။ ဤဘုရား၌ သီဟိုဠ်ဘုရင်ထံမှရသော ဓာတ်တော်လေးဆူကိုဌာပနာထားရှိကြောင်း၊ ဘုရားတည်ရာ လက်ခငွေ ၄၄၀၂၇ ကျပ် ကုန်ကျကြောင်းကို စေတီအရှေ့မျက်နှာ တဝဂူအတွင်း၌ ရေးထိုးထားသော ဘုရားတည်မော်ကွန်းကျေ...
မင်္ဂလာစေတီ ပုဂံမှာနောက်ဆုံးတည်ခဲ့တဲ့ဘုရားတွေထဲကတဆူဖြစ်ပါတယ်။ ပုဂံမပျက်သုဉ်းမီ ပုဂံခေတ်ရဲ့ နောက်ဆုံးဗိသုကာနဲ့အနုပညာလက်ရာတွေကို ဒီဘုရားမှာလေ့လာနိုင်ပါတယ်။ မင်္ဂလာစေတီကို အေဒီ၁၂၇၇ ခုနှစ်မှာ မြန်မာ့သမိုင်းမှာ တရုပ်ပြေးမင်းလို့ ထင်ရှားတဲ့ နရသီဟပတေ့မင်း က တည်ခဲ့ပြီး၁၂၈၃ ခုနှစ်မှာပြီးစီးခဲ့ပါတယ်။ ရွှေစည်းခုံကို နမူနာယူပြီးတည်ထားတယ်လို့ အဆိုရှိပါတယ်။ ဘုရားတည်နေစဉ်မှာပဲ မွန်ဂိုစစ်မက် ဘေးဒဏ်ဟာပုဂံအပေါ်စတင်ကျရောက်လာပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဘုရားဟာ ပုဂံကတခြားစေတီပုထိုးတွေလို တိုင်းပြည်အေးချမ်းသာယာနေစဉ်မှာ တည်ခဲ့ရတာ မဟုတ်ပဲ တိုင်းပြည်ပျက်ခါနီး ဗရုတ်ဗရက်ကာလပုဂံရဲ့နောက်ဆုံးနေ့တွေမှာ တည်ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းပြည်အပေါ်ကျရောက်နေတဲ့ကြမ္မာဆိုးတွေကနေ ကင်းလွတ်ဖို့ အတိတ်ကောင်း နမိတ်ကောင်း ယူတဲ့အနေနဲ့ "မင်္ဂလာ"ဆိုတဲ့ အမည်ပေးခဲ့သလား စဉ်းစားစရာပါ။ ကြီးကျယ်ခဲ့တဲ့ ပုဂံသားတွေရဲ့ နောင်လာနောက်သားတွေအတွက် အမွေအဖြစ်ထားခဲ့တဲ့ နောက်ဆုံးနုတ်ဆက်လက်ရာတွေကို ဒီဘုရားမှာ လွမ်းမောတမ်းတဖွယ်မြင်တွေ့ရမှာပါ။ စေတီမှာပစ္စယံသုံးဆင့်ရှိပြီး ဇာတက ဝတ္ထ ုထဲက ပုံတွေကိုထွင်းထားတဲ့ လက်ရာမြောက် စဥ့်အုတ်ချပ်တွေ ပတ်ပတ်...

ကမ္ဘာ့ရှေးအကျဆုံးမြို့များ

ကမ္ဘာ့ရှေးအကျဆုံးမြို့များ စတည်တဲ့အချိန်ကစပြီး ယနေ့အထိ တဆက်တစပ်တည်း မပြတ်တမ်း လူနေထိုင်လျှက်ရှိတဲ့ ကမ္ဘာ့ရှေးအကျဆုံးမြို့များဖြစ်ပါတယ်။ အခုဖော်ပြထားတဲ့မြို့အားလုံးရဲ့ လူနေထိုင်တဲ့သက်တမ်းဟာ နှစ်ပေါင်းထောင်နဲ့ချီကြာခဲ့ပါပြီ။ မြို့အများစုက အရှေ့အလယ်ပိုင်းနဲ့ မြေထဲပင်လယ်တဝိုက်မှာ တည်ရှိတာတွေ့ရပါတယ်။ အိန္ဒိယနဲ့တရုပ်ကလည်း တမြို့စီ ပါဝင်ပါတယ်။ ၁၂.ဗာရာဏသီမြို့ အမေရိကန်စာရေးဆရာကြီးမက်တွို င်း က "ယဉ်ကျေးမူတွေထက် စောတဲ့မြို့ သမိုင်းတွေထက် ပိုအိုမင်း တဲ့မြို့ ယုတ်စွအဆုံး ဒဏ္ဏာရီတွေတောင် လက်လှမ်း မမှီတဲ့မြို့ လို့ဆိုခဲ့ပါတယ်။ လူနေထိုင်လာတဲ့သက်တမ်းက အနစ် လေးထောင်လောက်ရှိပါပြီ။ ဂဂါင်္မြစ်ကမ်းမှာရှိပြီး ကမ္ဘာတဝှမ်းက ဟိန္ဒူ ဘာသာဝင်တွေရဲ့ အထွတ်အမြတ်ထားရာမြို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၁.လိုရန်မြို့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းလေးထောင်လောက်က စပြီး တဆက်တည်းလုနေထိုင်လာခဲ့တဲ့မြို့ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုပ်နိုင်ငံအလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်ဒေသ Lei နဲ့Yi မြစ်ခွဆုံမှာတည်ရှိပါတယ်။ တရုပ်နိုင်ငံရဲ့ရှေးအကျဆုံးမြို့ဖြစ်ပြီးတသ ရှေးဟောင်းသမိုင်းဝင် မြို့တော်တခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ တရုပ်ရာဇဝင်အရ ဘီစီ၂၀၇၀ မှာ Xiaမင်း...