ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ

ကျွန်တော်တို့ရဲ့အနောက်ဖက်က
အိမ်နီးချင်း
အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးဒီမိုကရေစီ
နိုင်ငံကြီးဖြစ်ပါတယ်။
အင်္ဂလိပ်လက်အောက်ကို
မြန်မာနဲ့ မရှေးမနှောင်းကျရောက်ခဲ့ပြီး
လွတ်လပ်ရေးရတဲ့အချိန်လည်း သိတ်မကွာတဲ့
နိုင်ငံတခုဖြစ်ပါတယ်။

ယနေ့အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ
လူဦးရေသန်းပေါင်း၁၃၃၀ကျော်ရှိပြီး
ဂျပန်တို့ ကိုရီးယားတို့လို လူမျိုးတမျိုးတည်း
နေထိုင်ပြီးယဉ်ကျေးမူတခုတည်းရှိတဲ့ Homogeneous country မဟုတ်ပါဘူး။

တရုပ်နိုင်ငံလို လူမျိုးတမျိုးတည်းက ၉၀ရာနူန်းကျော်နေထိုင်ပြီးလူမျိုးတမျိုးတည်းရဲ့ယဉ်ကျေးမူကလွှမ်းမိုးထားတဲ့
နိုင်ငံတခုလည်းမဟုတ်ပါဘူး။

အိန္ဒိယမှာ
လူမျိုးစုပေါင်း၂၀၀၀ကျော်ရှိပါတယ်။
(မြန်မာနိုင်ငံလိုသာဆို လူမျိုးစုလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ပေါင်း နှစ်ထောင်ကျော်မယ့်ပုံပဲ)
ပြောဆိုသုံးစွဲတဲ့ဘာသာစကားပေါင်း
တထောင်လောက်ရှိပါတယ်
အဲဒီထဲမှာ
အင်ဒိုအာရိယန် ဘာသာစကားအုပ်စုဝင်တွေက၇၄%လောက်ရှိပြီး ဒြာဗီဒီယန်ဘာသာစကားအုပ်စုဝင်တွေက၂၄%လောက်ရှိပါတယ်။
ကျန်တာတွေက သြစရိုအေရှားတစ် နဲ့ စီနိုတိဗက် ဘာသာစကားအုပ်စုဝင်တွေဖြစ်ပါတယ်။

ယနေ့အိန္ဒိယကို လွှမ်းမိုးထားတဲ့
အင်ဒိုအာရိယန် အနွယ်တွေဟာ အိန္ဒိယကို
အဦးဆုံးအခြေချခဲ့သူတွေမဟုတ်ဘူးလို့ဆိုပ်ါတယ်။

အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းမှာအများဆုံးနေထိုင်ကြတဲ့ ဒြာဗီဒီယံတွေကသာ အိန္ဒိယတိုက်ရဲ့မူလဘူတ ပိုင်ရှင်အစစ်အမှန် တွေဖြစ်ကြပါတယ်တဲ့။နောက်မှဝင်လာတဲ့အာရိယန်တွေရဲ့ ဖိအားကြောင့်ဒသဂီရိအမျိုးတွေဟာ
အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းကိုတဖြည်းဖြည်းဆုတ်ခွာသွားကြရတာပါတဲ့။

အိန္ဒိယတတိုက်လုံးနီးပါးကိုစုစည်းမိခဲ့တဲ့
မောရိယတို့ ဂုတ်ပတတို့ခေတ်တွေမှာတောင် အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းဟာ ကိုယ်ပိုင်စာပေ
ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမူ နဲ့
တသီးတခြားရပ်တည်နေနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းက ချိုလာကုလားမင်းဆက်ဟာ အပြတ်အတောက်မရှိ နှစ်ရာပေါင်းမြောက်မြားစွာ
ရှည်ကြာခဲ့တယ်။သူတို့ရဲ့အာဏာစက်ဟာ
မလေး၊အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွေအထိသက်
ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ဒီနေ့အထိသူတို့ရဲ့သြဇာ
အငွေ့အသက်တွေ အရှေ့တောင်အာရှ
တကြောမှာကျန်ရှိနေပါသေးတယ်။

အာသံနဲ့မဏိပူရပြည်နယ်တွေပါဝင်တဲ့
အိန္ဒိယ အရှေ့မြောက်ပိုင်းမှာဆိုရင်တော့
တိဘက်တိုဘားမန်းဘာသာစကား
အုပ်စုဝင်တွေ
အများဆုံးနေထိုင်ကြပါတယ်။
သူတို့တွေဟာ နှစ်နှစ်ထောင်ကျော်ကြာ
အိန္ဒိယသမိုင်းနဲ့
ထဲထဲဝင်ဝင် သိတ်ပတ်သက်မူရှိကြသူ
တွေမဟုတ်ပါဘူး။

အာသံကိုအုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ အဟုမ်မင်းဆက်ဟာ
ကမ္ဘာမှာ သက်တမ်းအရှည်ဆုံးမင်းဆက်တခု
လို့ဆိုနိုင်ပြီး အလွန်အစွမ်းထက်တဲ့
အိန္ဒိယအောင်နိုင်သူဧကရာဇ်တွေတောင် အာသံကို
မထိပါးပဲလက်ရှောင်ခဲ့တာများပါတယ်။
ဒါပေမယ့်ကံဆိုးစွာနဲ့ပဲ
၁၉ရာစု အစပိုင်းမှာ
မြန်မာကုန်းဘောင်မင်းဆက်က
သူတို့ရဲ့အချုပ်အခြာအာဏာကို ယာယီဆုံးရူံးစေခဲ့ပြီး ဗြိတိသျှတို့က လုံးဝအဆုံးသတ်
ပေးခဲ့ပါတယ်။

၂၀၀၁ ခုနှစ်စာရင်းအရ
အိန္ဒိယလူဦးရေ သန်း၁၃၀၀ ကျော်မှာ
ဟင်ဒီဘာသာစကားပြောသူ ၄၂၂သန်း၊
ဘင်ဂလီဘာသာစကားပြောသူ ၈၄သန်း၊တလကူဘာသာစကားပြောသူ ၇၄သန်း
မာရသီဘာသာစကားပြောသူ ၇၁သန်း၊တမီးဘာသာစကားပြောသူ ၆၁သန်း၊အူရဒူဘာသာစကားပြောသူ ၅၁သန်း၊
ဂူဂျာရတီဘာသာစကားပြောသူ ၄၆သန်း
ကန်နာဒါဘာသာစကားပြောသူ ၃၇ သန်း
ပန်ချာပီဘာသာစကားပြောသူ ၂၉ သန်း
အာသံ ဒေသန္တရဘာသာစကားပြောသူ
၁၃သန်းနဲ့ကျန်တာတွေက
တခြားဘာသာစကားသုံးစွဲသူတွေပါ

ဟင်ဒီနဲ့အင်္ဂလိပ်စကားတွေကို
တရားဝင်ရုံးသုံးအနေနဲ့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်

အိန္ဒိယရဲ့အဓိက ဘာသာစကားနှစ်ခုဖြစ်တဲ့
ဟင်ဒီ နဲ့ ဘဂါင်္လီ ဘာသာစကားတွေဟာ
ကမ္ဘာမှာလူအများဆုံးပြောဆိုသုံးစွဲကြတဲ့
ဘာသာစကားဆယ်မျိုးထဲမှာပါ ပါတယ်

ဘာသာစကားတွေကွာခြားရုံမက
ယဉ်ကျေးမူ၊သမိုင်းနောက်ခံ၊စာပေနဲ့ကိုးကွယ်ယုံကြည်မူတွေလည်းမတူညီကြပါဘူး။
ကိုးကွယ်ယုံကြည်မူအနေနဲ့
ဟင်ဒူဘာသာဝင်ကသန်းပေါင်း၁၀၄၀၊
အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်က ၁၇၅သန်းနဲ့ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်က၂၅သန်းလောက်
ရှိပါတယ်။
တခြားဘာသာဝင်တွေဖြစ်တဲ့ဆစ်ဘာသာ၊
ဂျိန်းဘာသာ၊ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ဇိုရိုအက်စတာဘာသာဝင်တွေပေါင်းလိုက်ရင်
မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေထက်များပါသေးတယ်။
အစ္စလာမ်ဘာသာ ဟာ အိန္ဒိယမှာ လူအများစုကိုးကွယ်တဲ့ဘာသာမဟုတ်ပေမယ့်
အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ပါကစ္စတန်ကလွဲရင်
ကမ္ဘာပေါ်မှာအစ္စလာမ်ဘာသာဝင်အများဆုံးရှိတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။

အိန္ဒိယ ဟာ
မြန်မာပြည်ထက် နေထိုင်သူတွေကြားမှာ
လူမျိုး၊ဘာသာ၊ကိုးကွယ်ယုံကြည်မူ၊
ယဉ်ကျေးမူနဲ့ သမိုင်းနောက်ခံ
ကြွဲပားမူ နက်ရိူင်းရူတ်ထွေး ကြီးမားတဲ့
နိုင်ငံတခုဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကမ္ဘာ့ဘာသာအတော်များများ
မွေးဖွားရာဘူမိနက်သန်နေရာလည်း
ဖြစ်ပါတယ်
ဟိန္ဒူဘာသာ၊ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ဂျိန်းဘာသာ၊ဆစ်ဘာသာတွေဟာ အိန္ဒိယတ်ိုက်မှာ ပေါ်ထွန်း
လာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ကိုယ့်မင်းကိုယ့်ချင်းနဲ့ နှစ်ရာပေါင်းများစွာ
့လွတ်လပ်စွာ ရပ်တည်ခဲ့တဲ့တိုင်းနိုင်ငံတွေ
သောက်သောက်လဲရှိခဲ့တဲ့ နယ်မြေကြီးတခု
တခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။

ဒီနေ့အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံစနစ်ဟာ
ဗဟိုချုပ်ကိုင်မူ အလေးသာတဲ့ဖယ်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုစနစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်

ပြည်နယ်အားလုံးဟာ ပြည်ထောင်စုအစိုးရရဲ့
ဥပဒေကို လိုက်နာကြရတယ်
ပြည်နယ်ပါလီမန်တွေကဥပဒေပြဌာန်း
နိုင်ပေမယ့်
ပြည်ထောင်စုရဲ့ဥပဒေကိုဆန့်ကျင်လို့မရပါဘူး
အခွန်ကောက်ခံတာတွေ၊နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးကိစ္စတွေ၊ကာကွယ်ရေးနဲ့
နယ်စပ်ရေးရာကိစ္စတွေက ပြည်ထောင်စု
အစိုးရရဲ့လုပ်ပိုင်ခွင့်အောက်မှာပဲရှိပါတယ်

ပြည်ထောင်စုတခုလုံးနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့
ဥပမာ ဆည်တည်ဆောက်တာ မီးရထားလမ်း
ဖောက်လုပ်တာမျိုးတွေမှာ ဗဟိုအစိုးရရဲ့
ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ပဲဆောင်ရွက်ကြတာပါ
သက်ဆိုင်တဲ့ပြည်နယ်ရဲ့သဘောထား တော့
ရယူပါတယ်
မကျေနပ်ရင် ပြည်ထောင်စုအစိုးရကို တရားစွဲလို့ရပါတယ်

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ
ပြည်နယ်ရဲ့အုပ်ချုပ်မူအာဏာကို
ပြည်နယ်ဘုရင်ခံကို
အပ်နှင်းထားပြီး ဘုရင်ခံကို
ပြည်ထောင်စုသမ္မတက
တိုက်ရိုက်ခန့်အပ်တာဖြစ်ပါတယ်
(ရွေးကောက်ခံမဟုတ်)
ဘုရင်ခံရဲ့လုပ်ပိုင်ခွင့်က သမ္မတနဲ့
သဘောသွားခြင်းတူပါတယ်
အများအားဖြင့်ပြည်နယ်ပြင်ပက(ပြည်နယ်
နိုင်ငံရေးလောကနဲ့ကင်းရှင်းသူ)
သူများသာဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်

သူက ပြည်ထောင်စုသမ္မတရဲ့ကိုယ်စားလှယ်
သဘောမျိုး ပြည်နယ်ရဲ့ဂုဏ်ထူးဆောင်အကြီးအကဲသဘောမျိုးထမ်းဆောင်ရသူဖြစ်ပါတယ်

ပြည်နယ်မှာစီမံခန်ခွဲရေးအာဏာ
တကယ်ရှိသူက
ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ပါတယ်
ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ဝန်ကြီးတွေကို
ဘုရင်ခံက ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေနဲ့အညီ
ရွေးချယ်ခန့်အပ်ရပါတယ်
ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ဝန်ကြီးတွေကတော့
ပြည်နယ်ပါလီမန်မှာနေရာအများစုရတဲ့
ပါတီကသာဖြစ်နိုင်ပါတယ်

ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေအရ
တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနဲ့
ပြည်ထဲရေးရာကိစ္စတွေအတွက်
လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာကို
ပြည်နယ်အစိုးရတွေကို အပြည့်အဝအပ်နှင်း
ထားတာတွေ့ရပါတယ်
ပြည်နယ်အစိုးရက ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့ကို
ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်နိုင်ခွင့်ရှိပါတယ်
ဒါပေမယ့် အထူးအေဂျင်စီတွေက ဗဟိုအစိုးရ
ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်မှာရှိပါတယ်

ပြည်နယ်တခုမှာ
တရားစီရင်ရေးအတွက် ပြည်နယ်တရားလွှတ်တော်ဟာအမြင့်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်
ဒါပေမယ့်ပြည်နယ်တရားလွှတ်တော်ရဲ့ဆုံးဖြတ်
ချက်ကို ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်က
ျလွှမ်းမိုးပယ်ဖျက်နိုင်ပါတယ်

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာစစ်တပ်တခုတည်းရှိပါတယ်
ဘယ်ပြည်နယ်ကိုမှခွဲထွက်ခွင့်ပေးမထားပါဘူး။
ပြည်နယ်စစ်တပ်မရှိသလို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့့်အပြည့်ရထားတဲ့ ပြည်နယ်လည်းမရှိပါဘူး။
ပြည်ထောင်စု သမ္မတ က
ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ကိုလိုအပ်ရင်
ဖျက်သိမ်းလို့ရပါတယ်
ပြည်ထောင်စုတဝှမ်း လိုအပ်တဲ့နေရာမှာ
အရေးပေါ်အခြေအနေ ကျေညာနိုင်ပါတယ်

အိန္ဒိယမှာလည်း ခွဲထွက်ရေး
လက်နက်ကိုင်လူပ်ရှားမူတွေ ရှိပါတယ်
ဒါပေမယ့် သေးငယ်ပြီးအလှမ်းဝေးတဲ့လူမျိုးစု
များ အတွင်းမှာသာဖြစ်ပါတယ်
အများအားဖြင့် အိန္ဒိယ နယ်ခြားစောင့်တပ်
အဆင့်လောက်နဲ့ ကိုင်တွယ်လို့ရတဲ့
အနေအထားသာရှိပါတယ်
အိန္ဒိယ ဟာ သူ့ရဲ့ကွဲပြားမူတွေနဲ့နိူင်းစာရင်

ပဋိပက္ခ အတော်နည်းတဲ့န်ိုင်ငံ လို့

ပြောနိုင်ပါတယ်

အိန္ဒိယဟာ မတူကွဲပြားမူတွေကို
ညီညွတ်စွာပေါင်းစပ်ပြီး
အလှတခု၊အင်အားတခုအဖြစ်စုစည်းနိုင်တဲ့
အကောင်းဆုံးနမူနာတခု ဖြစ်ပါတယ်။
(By: Kyaw Min Aung)